Chất thải điện tử thực sự là một mỏ vàng
Theo ấn bản mới nhất của Global E-Waste Monitor – một ấn phẩm hàng đầu về chủ đề này do Chương trình UNITAR SCYCLE, ITU và Fondation Carmignac tài trợ và biên soạn – chất thải điện tử toàn cầu chứa 31 triệu tấn các kim loại vào năm 2022, bao gồm khoảng 4 triệu tấn kim loại được phân loại là nguyên liệu thiết yếu. Giá trị ước tính của các kim loại chứa trong chất thải điện tử vào năm 2022 là 91 tỷ USD, với đồng, sắt, vàng và niken là những thành phần có giá trị nhất.
Chỉ một phần, 28 tỷ USD, trong số giá trị này được thu hồi năm 2022, với 9 tỷ USD kim loại được thu hồi thông qua các chương trình thu gom và tái chế chính thức được ghi nhận và 12 tỷ USD (chủ yếu là sắt, đồng và kim loại nhóm bạch kim) được tái chế thông qua các kênh phi chính thức ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Theo báo cáo, con số này gần như không đủ để cân bằng những tác động tiêu cực của cách xử lý chất thải điện tử hiện tại của chúng ta, với chi phí ngoại biên đối với sức khỏe con người và môi trường ước tính lên tới 78 tỷ USD mỗi năm. Xét trên nhiều phương diện, các tác giả ước tính tác động tổng thể của việc quản lý chất thải điện tử có chi phí ròng khoảng 37 tỷ USD vào năm 2022 – có thể tăng lên 40 tỷ USD mỗi năm vào năm 2030 trong kịch bản kinh doanh bình thường.
Phát sinh chất thải điện tử trên thế giới
Theo dữ liệu E-Waste Monitor, trung bình mỗi người trên thế giới thải ra khoảng 8 kg chất thải điện tử mỗi năm. Tuy nhiên, có sự khác biệt đáng kể giữa các khu vực: Châu Âu dẫn đầu với 17,6 kg/người/năm, trong khi Châu Phi chỉ thải ra 2,5 kg/người/năm. Trong khi Châu Âu có tỷ lệ tái chế cao nhất, đạt 43% thì Châu Á và Châu Phi lại có tỷ lệ tái chế rất thấp, lần lượt là 12% và 1%.
Hiện chỉ chưa đến 1/5 lượng chất thải điện tử phát sinh trên toàn thế giới được thu gom và tái chế chính thức. Lượng chất thải điện tử còn lại được thu gom không chính thức, tái chế một phần hoặc xử lý như chất thải còn lại và đưa đến bãi chôn lấp. Khoảng cách giữa số liệu thống kê thu gom và tái chế chính thức và không chính thức này rất khác nhau giữa các khu vực.
Chúng ta có thể làm gì?
Luật pháp và công nghệ sẽ không giúp ích được nhiều, trừ khi người tiêu dùng thực hiện bước quan trọng là mang đồ điện, điện tử đã qua sử dụng đến các điểm thu gom chuyên dụng. Một nghiên cứu của Diễn đàn WEEE và UNITAR cho thấy các hộ gia đình sở hữu trung bình 74 loại thiết bị điện và điện tử (không bao gồm thiết bị chiếu sáng), trong đó 61 loại đang được sử dụng, 9 loại được tích trữ nhưng vẫn hoạt động, và 4 loại được tích trữ nhưng không hoạt động. Tổng khối lượng đồ điện, điện tử dùng trong các hộ gia đình là 90 triệu tấn, trong đó 7 triệu tấn được tích trữ và vẫn hoạt động, 3 triệu tấn được tích trữ và đã hư hỏng.
Hầu hết mọi người đều có điện thoại, máy tính xách tay, bộ sạc hoặc các thiết bị điện tử cũ bị bỏ quên trong ngăn kéo. Bằng cách thu hồi những vật dụng này thông qua các kênh thu gom chính thức, người tiêu dùng đóng vai trò trực tiếp trong việc duy trì nguồn nguyên liệu thiết yếu và hỗ trợ nền kinh tế tuần hoàn.
PKL
Tổng hợp từ các nguồn:
https://www.statista.com/chart/35294/value-of-metals-contained-in-global-electronic-waste/
https://www.statista.com/chart/35289/e-waste-generated-and-recycled-by-region/?lid=5lq3i235jmdk
https://weee-forum.org/ws_news/international-e-waste-day-2025-to-focus-on-critical-raw-materials/
