Đây là một công bố mới trên tạp chí Environmental Pollution (xếp hạng Q1) của nhóm tác giả chính từ Khoa Môi trường, Đại học Khoa học, Đại học Huế, Đại học Yamagata, Nhật Bản và Đại học Gadjah Mada (Indonesia).

Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định nguồn kim loại nặng và sự biến đổi theo mùa khi xem xét ảnh hưởng của nước thải đô thị đến các trang trại ven đô của thành phố Huế, miền Trung Việt Nam. Hơn nữa, nghiên cứu cũng tập trung đánh giá các rủi ro về sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ mắc ung thư từ việc tiêu thụ các loại rau có chứa kim loại nặng. 

Trong suốt gần một năm từ 2018 đến 2019, nhóm nghiên cứu đã tiến hành thu mẫu đất, nước và rau xà lách - một trong những loại rau tươi được tiêu thụ nhiều nhất - tại ba địa điểm ở thượng nguồn và hạ nguồn của sông Hương, bao gồm thị trấn Hương Chữ (huyện Hương Trà), thị trấn Quảng Thành (huyện Quảng Điền) và thị trấn Phú Mậu (huyện Phú Vang). Để đáp ứng được tiêu chuẩn nghiên cứu, họ phải mang các mẫu vật này về Nhật Bản để có thể tiến hành xử lý và phân tích đồng thời nhiều kim loại khác nhau, cụ thể là tám kim loại nặng sắt, mangan, kẽm, đồng, crom, cadimi, chì và asen.Kết quả nghiên cứu cho thấy mặc dù nước tưới và đất ở các trang trại không bị ô nhiễm nghiêm trọng khi so sánh với các tiêu chuẩn của Việt Nam, song hầu như tất cả các mẫu xà lách thu được đã bị nhiễm cadimi, chì và kẽm với nồng độ trung bình lần lượt là 0.5 mg/kg, 0.6 mg/kg và 82.7 mg/kg. Trong đó, đáng báo động nhất là cadimi khi nồng độ ô nhiễm của nguyên tố này “đã vượt ngưỡng rất nhiều lần”. Cụ thể, hơn 70% trong số 142 mẫu xà lách có nồng độ cadimi và kẽm cao hơn Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm (QCVN 8-2:2011/BYT) và Quy định giới hạn tối đa ô nhiễm sinh học và hóa học trong thực phẩm (46/2007/QĐ-BYT).

Khi tính toán lượng kim loại nặng hấp thụ vào cơ thể con người, nghiên cứu chỉ ra rằng, chỉ số hấp thụ cadimi ở khu vực này cao hơn từ 2-7 lần giá trị cao nhất đối với người trường thành ở châu Âu, Nhật Bản và Trung Quốc. Nghiêm trọng hơn, khi đánh giá rủi ro sức khỏe nếu người dân ăn loại rau xà lách này, nguy cơ ung thư từ cadimi trong xà lách đã ở mức “không thể chấp nhận được” khi chỉ số nguy cơ đã vượt mức cho phép là 10−4, nghĩa là cứ 10,000 người thì sẽ có ít nhất 1 người có nguy cơ mắc các bệnh ung thư 

Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy tốc độ đô thị hóa nhanh cùng với lượng mưa lớn dẫn đến lũ lụt đô thị ở thành phố Huế là một yếu tố quan trọng làm lan rộng kim loại nặng trong các trang trại nông nghiệp, cho thấy tầm quan trọng của hệ thống xử lý nước thải, có thể giảm tải được lượng kim loại nặng từ nước thải thành phố để bảo vệ sản xuất lương thực của địa phương.

Link bài báo đã được công bố: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0269749121003936

Khoa Môi trường./.